Màu da là đặc tính riêng biệt của mỗi người, và nó được hình thành từ một số yếu tố cơ bản. Hiểu biết về cơ chế hình thành màu da sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về cách làm sáng da một cách an toàn và hiệu quả.
Màu da được hình thành như thế nào?
Các loại màu da bình thường ở người bao gồm những người "da trắng" (trắng nhạt) đến "người da màu" (nâu nhạt, nâu sẫm và đen). Màu da là sự kết hợp từ các tế bào mang màu đỏ (oxyhaemoglobin), xanh (deoxygenated haemoglobin), vàng cam (caroten) và nâu (melanin). Trong đó melanin là yếu tố quan trọng tạo nên màu sắc của da [3].
Trong da, melanin được tổng hợp bởi các tế bào gọi là melanocytes. Melanocytes sản xuất và giải phóng melanin vào mô xung quanh, bao gồm cả tế bào biểu bì và tế bào sừng. Sự có mặt của melanin trong các tế bào này sẽ tạo nên màu sắc cho làn da. Có ba loại chính của melanin: eumelanin, pheomelanin và neuromelanin.
- Eumelanin có màu từ nâu đậm đến đen và đóng vai trò quan trọng trong màu sắc da, tóc và mắt. Nó là loại melanin chịu trách nhiệm cho màu da từ nâu nhạt đến nâu sẫm.
- Pheomelanin có màu từ vàng nhạt đến đỏ và đóng vai trò trong sắc đỏ hoặc vàng của da, tóc và mắt.
- Neuromelanin là loại melanin đặc biệt được tìm thấy trong hệ thống thần kinh. Chức năng chính của neuromelanin vẫn chưa được hiểu rõ, tuy nhiên, nó được cho là có vai trò bảo vệ các tế bào thần kinh khỏi tổn thương do oxy hóa.
Các phương pháp trắng da tự nhiên an toàn
Trước khi muốn cải thiện làn da sáng hơn, bạn nên ngăn ngừa làn da trở nên tối màu bởi các tác động từ môi trường bên ngoài cũng như bên trong cơ thể. Bạn có thể làm điều này bằng cách sử dụng kem chống nắng, tẩy tế bào chết thường xuyên và bảo vệ da khỏi ô nhiễm môi trường.
Tránh tia UV
Hầu hết các vấn đề về da không đều màu như đồi mồi, nám và PIH xảy ra khi tiếp xúc với tia cực tím trong thời gian dài. Nghiên cứu khoa học đã chứng minh rằng bức xạ tia cực tím tạo ra các gốc tự do, kích thích sản xuất melanin nhằm bảo vệ da khỏi tác động có hại nó [1]. Đây là lý do tại sao tiếp xúc với ánh nắng mặt trời nhiều hơn sẽ thúc đẩy sản xuất melanin, làm da trở nên sẫm màu hơn.
Để ngăn chặn làn da trở nên sẫm màu, nên sử dụng kem chống nắng phổ rộng với chỉ số SPF 30 trở lên. Thoa kem chống nắng không chỉ khi ở ngoài trời, mà còn ở trong nhà. Tia UVA có thể xuyên qua cửa sổ, vì vậy việc thoa kem chống nắng lên mặt, cổ, tay và chân là cần thiết. Đồng thời, nên đội mũ và đeo kính râm khi ra ngoài cũng để tăng cường bảo vệ da khỏi tác động của tia cực tím.
Tẩy tế bào chết cho da
Các tế bào lớp sừng, nằm ở trên cùng biểu bì, có chu kỳ tái tạo khoảng bốn tuần. Điều này có nghĩa là nếu không loại bỏ tế bào da chết, chúng sẽ tiếp tục tồn tại trên bề mặt da, không chỉ làm cho làn da trở nên tối màu, mà còn làm chậm quá trình dưỡng sáng da.
Có hai loại sản phẩm chủ yếu đó là tẩy tế bào chết vật lý và hóa học. Tẩy tế bào chết vật lý là loại bỏ cơ học lớp sừng và tăng cường lưu thông máu trong da. Các sản phẩm tẩy tế bào chết hóa học có chứa các thành phần như salicylic acid, glycolic acid hoặc lactic acid có khả năng loại bỏ các tế bào da chết và kích thích quá trình tái tạo da mới.
Do đó, việc sử dụng các sản phẩm tẩy tế bào chết vào quá trình chăm sóc da hỗ trợ sáng da hơn. Tuy nhiên, hãy lựa chọn sản phẩm phù hợp với làn da của bạn và tuân theo hướng dẫn sử dụng để đảm bảo an toàn và hiệu quả tốt.
Bảo vệ da khỏi ô nhiễm môi trường
Hầu hết chúng ta sống trong môi trường đô thị, làn da thường xuyên tiếp xúc với các tác nhân ô nhiễm như khói bụi, bức xạ, hóa chất và ngay cả ánh sáng xanh từ các thiết bị di động và máy tính bảng. Các tác nhân này là mối đe dọa đối với làn da khỏe mạnh vì chúng làm xuất hiện các gốc tự do, không chỉ đẩy nhanh quá trình lão hóa da mà còn kích thích sản xuất melanin. Một nghiên cứu trên tạp chí Journal of Clinical and Diagnostic Research vào năm 2012 đã giải thích rằng điều này là do melanin hoạt động như một chất bảo vệ chống lại các gốc tự do [2]. Vì vậy, việc sử dụng các sản phẩm chăm sóc da đúng cách sẽ giúp bảo vệ làn da khỏi tác động của các chất ô nhiễm và ngăn chặn làn da trở nên sẫm màu hơn.
Sau khi thực hiện các cách cần thiết để ngăn màu da hiện tại của bạn trở nên tối màu, bạn có thể dưỡng cho làn da của mình sáng hơn, bằng những cách dưới đây:
Sử dụng sản phẩm sáng da bên ngoài
Kết hợp thêm các sản phẩm chăm sóc da có chứa chất hỗ trợ làm sáng da trong các bước skincare hàng ngày. Khi chọn một sản phẩm làm sáng da, hãy chắc chắn rằng nó chứa ít nhất một trong các thành phần sau:
- Vitamin C: Vitamin C có tác dụng làm sáng da và làm giảm hình thành sắc tố melanin. Nó cũng có khả năng bảo vệ da khỏi tác động của tia UV và gốc tự do [4]. Vitamin C thường được sử dụng dưới dạng serum hoặc kem dưỡng da.
- L-Glutathione được biết đến là chất ức chế sản sinh melanin. Khi hắc tố da giảm xuống, da bạn sẽ trắng sáng hơn. Ngoài ra, glutathione còn kích thích sản sinh pheomelanin làm da trắng hồng một cách an toàn [5].
- Retinoids: tretinoin và retinol cũng có tác dụng hỗ trợ làm trắng da. Chúng giúp đều màu da, giảm hắc tố da và kích thích tái tạo da mới. Tuy nhiên, retinoids có thể gây kích ứng da và nhạy cảm với ánh nắng mặt trời, do đó cần sử dụng cẩn thận và hạn chế tiếp xúc với ánh sáng mặt trời khi sử dụng.
- Arbutin ức chế hoạt động tyrosinase khiến nó trở thành một chất làm sáng da hiệu quả [6].
- Dâu tằm: Lá cây dâu tằm có chứa polyphenol có đặc tính làm giảm tổng hợp melanin. Nghiên cứu khoa học cũng cho thấy tác dụng của lá dâu tằm trong việc ức chế enzyme tyrosinase, và làm sáng da tự nhiên [7].
Ăn thực phẩm giàu chất chống oxy hóa
Vì các gốc tự do kích thích cơ thể chúng ta sản xuất nhiều melanin, nên bạn cần sử dụng các thực phẩm chứa nhiều chất chống oxy hóa. Các chất chống oxy hóa sẽ vô hiệu hóa các gốc tự do, và làm giảm hắc tố da. Có nhiều loại chất chống oxy hóa tự nhiên có thể được tổng hợp trong cơ thể hoặc tiếp nhận thông qua thực phẩm giàu chất chống oxy hóa hoặc bổ sung. Để bổ sung vào chế độ ăn uống, bạn có thể tìm kiếm các loại thực phẩm sau:
- Quả mọng: Các loại quả như nho, dâu tây, dứa chứa nhiều chất chống oxy hóa, bao gồm vitamin C và các polyphenol, giúp bảo vệ da khỏi ảnh hưởng có hại của gốc tự do.
- Trái cây có múi: Những loại trái cây này (cam, chanh, quýt) cung cấp vitamin C, một chất chống oxy hóa quan trọng giúp làm giảm quá trình sản xuất melanin và bảo vệ da khỏi tác động của gốc tự do.
- Rau lá xanh: Các loại rau lá xanh chứa chất chống oxy hóa, bao gồm beta-carotene, giúp giảm quá trình sản xuất melanin và tăng cường sức khỏe da tổng thể.
Microdermabrasion
Nếu bạn đang tìm cách làm sáng da và loại bỏ vết thâm nám trong thời gian ngắn, hãy thử phương pháp siêu mài mòn da. Quy trình này liên quan đến việc tẩy da chết sâu để lộ các tế bào da mới, làm đều màu da, sáng da và làm mờ nếp nhăn.
Liệu pháp Laser
Các quy trình làm sáng da bằng laser hoạt động bằng cách loại bỏ lớp ngoài cùng của biểu bì hoặc làm tổn thương các tế bào hắc tố trong da. Sau quá trình điều trị bằng laser, thường mất từ một đến hai tuần để da phục hồi và trong thời gian này da sẽ rất nhạy cảm khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trong khoảng sáu tháng.
Sử dụng thảo dược tự nhiên
Một số loại thảo dược như nha đam, trà xanh, nghệ, ô liu và vi tảo là các loại thảo dược tự nhiên có thể giúp làm sáng da an toàn và hiệu quả. Nha đam tẩy tế bào chết và cung cấp độ ẩm, trà xanh làm giảm tổng hợp melanin [8]. Ngoài ra chiết xuất từ ô liu còn làm sáng và mềm da, chiết xuất vi tảo bảo vệ da khỏi tác động của tia UV [9].
Vì vậy bạn nên bổ sung các sản phẩm chứa các loại thảo dược thiên nhiên này và chăm sóc da hàng ngày để có làn da trắng sáng và khỏe mạnh tự nhiên.
Tài liệu tham khảo
[1] "UV-induced melanogenesis--from molecular and cellular mechanisms to clinical implications" - Bài viết trên tạp chí Journal of Dermatological Science, 2006, do T. J. Fisher và đồng nghiệp thực hiện
[2] "Melanin: A scavenger in the body"
[3] Ortonne JP. Normal and abnormal skin color. Ann Dermatol Venereol. 2012 Dec;139 Suppl 4:S125-9. doi: 10.1016/S0151-9638(12)70123-0. PMID: 23522626.
[4] "Topical Vitamin C and the Skin: Mechanisms of Action and Clinical Applications". Journal of Clinical and Aesthetic Dermatology (2013)
[5] Nakajima H, et al. Int J Mol Sci. 2017 "Mechanism of Whitening Actions of Glutathione in Human Melanocytes"
[6] Yokota T, et al. Exp Dermatol. 2008 "Arbutin Suppresses Melanosome Transport and Tyrosinase Activity in Melanocytes Derived from Human Vaginal Skin"
[7] Cho JW, et al. J Dermatol Sci. 2006 "Inhibitory Effects of Strawberry Extract on Melanin Synthesis in Melanoma B16 Cells and Ultraviolet B-induced Pigmentation in Guinea Pig Skin"
[8] "Inhibition of melanogenesis by the combination of alpha-tocopheryl ferulate and green tea extract"
[9] "Protective effects of algae extracts containing antioxidative polyphenols on UV-induced skin damage" Li Y, Huang J, Li Y và đồng nghiệp.