Có thể khó giải thích các cytokine nếu không hiểu quá khoa học, nhưng bằng cách hiểu rõ hơn về các phân tử mạnh mẽ này, chúng ta có thể cải thiện hoặc thậm chí ngăn ngừa một số vấn đề sức khỏe rất phổ biến nhưng nghiêm trọng bao gồm viêm khớp, ung thư và hơn thế nữa.
1. CYTOKINE LÀ GÌ?
Một định nghĩa đơn giản về cytokine: Một nhóm các protein được tạo ra bởi hệ thống miễn dịch hoạt động như những sứ giả hóa học. Cytokine là các protein, peptide hoặc glycoprotein do tế bào lympho và bạch cầu đơn nhân tiết ra có tác dụng điều chỉnh các phản ứng miễn dịch, tạo máu và phát triển tế bào lympho.
Những protein nhỏ này hoạt động như những sứ giả giữa các tế bào, đây là một vấn đề thực sự lớn vì điều này bao gồm việc mang thông tin quan trọng tác động và quyết định rất nhiều thứ trong cơ thể từ sự phát triển phôi thai đến điều chỉnh cấu trúc xương để duy trì cân bằng nội môi. Cytokine có lẽ được biết đến nhiều nhất với vai trò chính là chất trung gian và điều hòa các phản ứng viêm. Chúng thực sự có thể kích thích sự di chuyển của các tế bào tới các vị trí nhiễm trùng, chấn thương và viêm.
Hãy nhớ rằng mặc dù cytokine hoàn toàn cần thiết cho chức năng miễn dịch, nhưng lượng quá nhiều thực sự có thể trở nên nguy hiểm. Cơn bão cytokine, còn được gọi là tăng tế bào máu hoặc hội chứng giải phóng cytokine, là một tình trạng gây ra bởi sự gia tăng sản xuất các protein gây viêm.
Trong khi các nhà nghiên cứu vẫn chưa rõ chính xác điều gì gây ra cơn bão cytokine, nó được cho là được kích hoạt khi hệ thống miễn dịch gặp phải kẻ xâm lược gây bệnh mới, khiến việc sản xuất cytokine tăng vọt. Điều này có thể dẫn đến thiệt hại đáng kể cho các tế bào, mô và cơ quan và có thể gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng, bao gồm sốt, mệt mỏi, sưng tấy, buồn nôn và trong trường hợp nghiêm trọng là suy nội tạng và tử vong.
2. PHÂN LOẠI CYTOKINE
Chúng ta biết rằng có phân loại cytokine thành một số loại bao gồm cả cytokine chống viêm và kháng viêm. Các cytokine tiền viêm chủ yếu được sản xuất bởi các đại thực bào được hoạt hóa và tham gia vào quá trình điều chỉnh các phản ứng viêm. Các bằng chứng khoa học đã liên kết các protein gây viêm này với nhiều loại bệnh cũng như quá trình đau bệnh lý. Trong khi đó, các cytokine chống viêm là các phân tử giúp điều chỉnh hệ thống miễn dịch và kiểm soát phản ứng của cytokine gây viêm.
Dưới đây là các họ chính và các đặc điểm hoặc hành động chính của họ:
- Chemokines: Di chuyển, kết dính và kích hoạt tế bào trực tiếp
- Interferon: Protein kháng virus
- Interleukin: Các loại hành động phụ thuộc vào loại tế bào interleukin
- Monokines: Các phân tử mạnh mẽ được tạo ra bởi bạch cầu đơn nhân và đại thực bào giúp chỉ đạo và điều chỉnh các phản ứng miễn dịch
- Lymphokines: Chất trung gian protein thường được sản xuất bởi các tế bào lympho (tế bào bạch cầu) để chỉ đạo phản ứng của hệ thống miễn dịch bằng cách truyền tín hiệu giữa các tế bào của nó
- Yếu tố hoại tử khối u: Điều chỉnh phản ứng viêm và miễn dịch
- Ngoài ra còn có erythropoietin, còn được gọi là haematopoietin, là một hormone cytokine điều hòa sản xuất hồng cầu (hồng cầu).
3. CÂN BẰNG CYTOKINE LÀNH MẠNH
Cytokine là một chủ đề quan trọng của nghiên cứu khoa học vẫn tiếp tục, nhưng cho đến nay, có vẻ như một chế độ ăn uống lành mạnh giàu chất dinh dưỡng có lợi, tập thể dục và giảm căng thẳng đều có thể giúp khuyến khích sự cân bằng lành mạnh của cytokine trong cơ thể. Người ta cho rằng các cytokine thường bị ảnh hưởng bởi tình trạng dinh dưỡng. Thiếu hụt dinh dưỡng mãn tính có tác động tiêu cực đến phản ứng miễn dịch của chúng ta, bao gồm giảm sản xuất và hoạt động của cytokine. Vì vậy, theo một chế độ ăn uống chữa bệnh với nhiều thực phẩm chống viêm là một cách quan trọng để tăng tình trạng cytokine trong cơ thể chúng ta.
Một nghiên cứu đã xem xét tác động của việc tập thể dục gắng sức kéo dài đối với các cytokine tiền viêm và chống viêm. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng trong khi tập thể dục làm tăng một số cytokine chống viêm, nồng độ interleukin-10 chống viêm trong huyết tương cho thấy tăng 27 lần ngay sau khi tập thể dục và các chất ức chế cytokine cũng được giải phóng. Vì vậy, về tổng thể, nghiên cứu cho thấy rằng tập thể dục có thể làm tăng các cytokine chống viêm, giúp giảm phản ứng viêm do hoạt động gắng sức kéo dài.
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng lúc đầu, căng thẳng có thể gây ra sự điều hòa của các cytokine gây viêm và sự điều hòa của các cytokine chống viêm. Tuy nhiên, căng thẳng mãn tính kéo dài làm tăng thêm các cytokine tiền viêm, sau đó dẫn đến các phản ứng viêm và cuối cùng có thể gây ra nhiều bệnh khác nhau. Vì vậy, đây là một lý do khác để thực hành các biện pháp giảm căng thẳng tự nhiên hàng ngày.
Những người bị bão cytokine nên tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức. Điều trị tình trạng này thường liên quan đến việc sử dụng các loại thuốc vô hiệu hóa các cytokine cụ thể, bao gồm cả TNF. Các phương pháp tiếp cận khác cũng đang được nghiên cứu, bao gồm các liệu pháp điều chỉnh chức năng miễn dịch để ngăn chặn việc sản xuất cytokine vượt ngoài tầm kiểm soát.
---
Nguồn: DRAXE