Sinh con là giai đoạn quan trọng và khó khăn đối với những người phụ nữ. Sau khi sinh, cả mẹ và bé có thể gặp một số vấn đề sức khỏe như suy giảm sức khỏe, trầm cảm, dinh dưỡng,... Cùng tìm hiểu các vấn đề này để hỗ trợ mẹ và bé vượt qua giai đoạn sau sinh một cách an toàn và khỏe mạnh hơn.
Các vấn đề sức khỏe của mẹ sau sinh
Suy nhược cơ thể
Sau quá trình sinh con và chăm sóc bé, một số chị em có thể gặp phải tình trạng suy nhược cơ thể. Các triệu chứng của suy nhược cơ thể kể đến như mất năng lượng, cảm thấy mệt mỏi, đau đầu, khó ngủ và thiếu sức sống. Điều này xảy ra khi cơ thể mẹ trải qua một quá trình sinh con mệt mỏi và cần nhiều thời gian để hồi phục sau khi sinh.
Một nghiên cứu trên tạp chí Journal of Obstetric, Gynecologic and Neonatal Nursing cho thấy hầu hết các bà mẹ đều gặp phải tình trạng suy nhược cơ thể trong vòng 6 tuần đầu tiên sau khi sinh, và tình trạng này có thể kéo dài đến 3 tháng. Nghiên cứu này cũng chỉ ra rằng tình trạng này có thể dẫn tới nguy cơ trầm cảm và rối loạn lo âu. Để giảm tình trạng suy nhược cơ thể, mẹ nên dành thời gian nghỉ ngơi đầy đủ và ăn uống đủ chất dinh dưỡng. Mẹ có thể nhờ người thân chăm sóc bé để có thời gian nghỉ ngơi thật sự.
Đau ngực, viêm vú, không có sữa
Sau khi sinh, nhiều bà mẹ có thể gặp vấn đề về viêm vú, làm cho vùng ngực trở nên đau, sưng và đỏ. Vấn đề này là rất phổ biến và có thể gây ra cảm giác khó chịu cho mẹ. Ngoài ra tình trạng giảm tiết sữa cũng là một vấn đề cần quan tâm khi mẹ không sản xuất đủ sữa cho con bú sẽ gây ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe của em bé. Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí y khoa BMJ, khoảng 5-15% các mẹ sau sinh không sản xuất đủ sữa cho con bú.
Nguyên nhân của tình trạng này có thể là do các vấn đề về sức khỏe của mẹ, như thiếu dinh dưỡng, mệt mỏi, stress hoặc các vấn đề về tuyến vú. Nếu không tiết sữa đủ lượng, em bé sẽ không được cung cấp đủ chất dinh dưỡng cần thiết để phát triển và tăng trưởng. Điều này có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe cho bé như suy dinh dưỡng, giảm miễn dịch, sụt cân, các bệnh nhiễm trùng và các vấn đề tiêu hóa khác. Ngoài ra, tình trạng không tiết sữa cũng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của mẹ. Việc không sản xuất đủ sữa có thể làm cho mẹ cảm thấy lo lắng, bất an và có thể dẫn đến tình trạng stress.
Rối loạn tiêu hóa
Sau khi sinh, hệ tiêu hóa của mẹ có thể bị ảnh hưởng, dẫn đến các vấn đề như táo bón hoặc tiêu chảy. Tình trạng này phổ biến và có thể gây khó chịu cho mẹ. Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí PLOS One đã nhận định táo bón ảnh hưởng đến hơn 30% các bà mẹ sau khi sinh. Nguyên nhân có thể là do các thay đổi hormon và thói quen ăn uống của mẹ sau khi sinh.
Để giải quyết vấn đề này, mẹ cần thay đổi chế độ ăn uống lành mạnh, uống đủ nước và thực hiện các bài tập thể dục phù hợp. Bên cạnh đó, việc bổ sung thêm chất xơ và sản phẩm hỗ trợ cũng là một cách hiệu quả để cải thiện sức khỏe tiêu hóa của mẹ.
Rối loạn tâm lý sau sinh
Sau khi sinh, rối loạn tâm lý là một vấn đề thường gặp và có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tinh thần và sức khỏe của mẹ. Theo một báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới, khoảng 10-15% phụ nữ sau sinh trên thế giới gặp rối loạn tâm lý sau sinh. Tại Việt Nam, tỷ lệ này vào khoảng 16,3%. Triệu chứng phổ biến là cảm giác áp lực, lo lắng, căng thẳng và trầm cảm.
Các nguyên nhân rối loạn tâm lý sau sinh vẫn chưa rõ ràng, nhưng có thể do sự thay đổi nội tiết tố trong cơ thể mẹ sau sinh, cùng với áp lực và trách nhiệm mới với việc chăm sóc em bé. Một số vấn đề khác như thiếu sự quan tâm hỗ trợ từ gia đình và cô đơn cũng có thể góp phần vào tình trạng này. Mẹ sau sinh nên tìm sự trợ giúp từ người thân và cộng đồng để giải quyết tình trạng này. Ngoài ra, việc tham gia vào các hoạt động giải trí và thể dục thể thao cũng là một cách hiệu quả để giảm các triệu chứng của rối loạn tâm lý sau sinh.
Mất ngủ
Sau khi sinh, do thay đổi hormon hoặc việc chăm sóc con có thể gây căng thẳng cho mẹ, và điều này gây ảnh hưởng không nhỏ tới giấc ngủ, cũng như sức khỏe và tâm lý của mẹ. Khi bị mất ngủ, mẹ dễ mệt mỏi, lo lắng, stress và không đủ sức khỏe tinh thần để chăm sóc bé. Theo một nghiên cứu mới nhất của Viện Nghiên cứu Sức khỏe Quốc gia Mỹ, hơn 50% phụ nữ mới sinh mất ngủ trong vòng 3 tháng sau khi sinh. Một nghiên cứu khác cũng cho thấy rằng mất ngủ ở mẹ sau sinh có thể kéo dài đến 6 tháng hoặc hơn.
Để cải thiện giấc ngủ của mình, mẹ có thể sử dụng một số sản phẩm hỗ trợ sức khỏe từ thảo dược thiên nhiên, hoặc thực hiện các bài tập yoga, thiền để dễ đi vào giấc ngủ. Ngoài ra, các chuyên gia cũng khuyến khích các bà mẹ nên tạo ra một môi trường thoải mái bao như giảm ánh sáng, tiếng ồn và giữ ấm để tập trung vào giấc ngủ.
Vóc dáng sau sinh
Mẹ sau sinh có thể gặp phải vấn đề liên quan đến vóc dáng cơ thể của mình, đặc biệt là thay đổi về cân nặng và làn da, khiến mẹ không tự tin về bản thân. Theo nghiên cứu của Tạp chí Y học gia đình (Journal of Family Medicine and Primary Care), tỷ lệ cảm thấy tự ti về hình thể sau sinh ở phụ nữ là từ 31,6% - 68,8%. Điều này có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tâm lý của mẹ, dẫn đến tình trạng trầm cảm, lo âu và sự không hài lòng về bản thân. Việc cần của mẹ là nên tự tin vào chính mình và yêu thương bản thân.
Ngoài ra, để cải thiện vóc dáng sau sinh, việc tập thể dục và ăn uống lành mạnh là phương pháp hiệu quả nhất. Mẹ nên tập luyện các bài tập nhẹ nhàng như yoga, bơi lội, đi bộ, chạy bộ,... cùng chế độ ăn uống đầy đủ, cân bằng sẽ giúp giảm cân và cải thiện vóc dáng sau sinh. Ngoài ra, để phục hồi làn da của mình mẹ nên thường xuyên dưỡng da, sử dụng các sản phẩm hỗ trợ làm đẹp da. Bên cạnh đó, thói quen ngủ đủ giấc cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giảm cân và cải thiện vóc dáng sau sinh.
Vấn đề sức khỏe bé thường gặp
Táo bón
Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ sơ sinh, tuy nhiên trong sữa mẹ thường ít chất xơ và có thể gây ra tình trạng táo bón ở trẻ. Theo một nghiên cứu trên tạp chí Nutrients, tình trạng táo bón ở trẻ bú mẹ xảy ra trong khoảng 8-30% trẻ sơ sinh. Để giải quyết vấn đề này, các bà mẹ có thể bổ sung chất xơ vào chế độ ăn uống của mình bằng cách ăn nhiều trái cây, rau củ, ngũ cốc nguyên hạt và các loại thực phẩm giàu chất xơ khác. Ngoài ra, mẹ nên uống nhiều nước để hỗ trợ quá trình tiêu hóa và giảm tình trạng táo bón cho bé thông qua sữa mẹ.
Tiêu chảy
Tiêu chảy là một vấn đề cũng khá phổ biến ở trẻ sơ sinh khi bắt đầu bú sữa mẹ. Tạp chí Khoa học Y học (Journal of Clinical Nursing) thống kê khoảng 40-50% trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi có tình trạng tiêu chảy. Nguyên nhân có thể do bé chưa quen với thành phần dinh dưỡng trong sữa mẹ hoặc do mẹ ăn uống những thực phẩm gây ra rối loạn tiêu hóa cho con. Một số thực phẩm kích thích tiêu hóa như cafein, chocolate, hành, tỏi, rau chua... có thể làm tăng nguy cơ tiêu chảy ở trẻ sơ sinh khi mẹ sử dụng. Vì vậy, để giảm thiểu tình trạng tiêu chảy cho con, mẹ nên hạn chế sử dụng các loại thực phẩm này trong giai đoạn cho con bú. Đồng thời, bổ sung thêm các loại thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, trái cây tươi để cung cấp đủ chất dinh dưỡng và hỗ trợ tiêu hóa của bé.
Suy dinh dưỡng
Sữa mẹ nếu không cung cấp đủ dinh dưỡng sẽ ảnh hưởng đến chất lượng và sản lượng sữa. Nghiên cứu trên Tạp chí Journal of Family Medicine and Primary Care, mẹ không có chế độ ăn uống đầy đủ và cân đối có thể dẫn đến suy dinh dưỡng ở trẻ sơ sinh. Vì vậy, mẹ cần chú ý đến chế độ ăn uống của mình để cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cho sữa mẹ và giúp trẻ phát triển tốt nhất có thể.
Khó ngủ
Nếu sữa mẹ chứa một số chất kích thích như caffeine và theobromine, thì có thể gây ra khó ngủ cho trẻ. Bài báo được đăng trên tạp chí Pediatrics đã chỉ ra trẻ sơ sinh bú sữa mẹ có chứa caffeine có thời gian ngủ ít hơn và thức giấc nhiều hơn so với những đứa trẻ khác. Tuy nhiên, lượng caffeine có trong sữa mẹ thường rất thấp và cũng không gây hại đến sức khỏe của trẻ. Việc hạn chế caffeine trong chế độ ăn uống của mẹ có thể giúp cải thiện giấc ngủ của bé tốt hơn.
Các vấn đề hô hấp
Nếu sữa mẹ bị nhiễm khuẩn có thể gây ra các vấn đề hô hấp cho trẻ như sổ mũi, ho, khò khè. Các chất kích thích trong sữa mẹ có thể làm tắc nghẽn đường hô hấp của trẻ, gây viêm họng hoặc viêm phế quản. Vì vậy, để hạn chế các vấn đề hô hấp cho trẻ, mẹ cần bảo vệ sức khỏe bản thân và vệ sinh sạch sẽ tay, ngực và miệng. Nếu bé bú bình, mẹ cũng cần đảm bảo sữa mẹ được bảo quản đúng cách và chỉ sử dụng trong thời gian ngắn để tránh nguy cơ nhiễm khuẩn cho trẻ.
Để cải thiện các vấn đề sức khỏe mẹ và bé sau sinh, mẹ có thể sử dụng một số sản phẩm hỗ trợ từ các dược liệu thiên nhiên như đông trùng hạ thảo, các loại sâm (đinh lăng, đẳng sâm), yến, linh chi, chùm ngây,... Các sản phẩm mẹ có thể tham khảo như Nước đông trùng hạ thảo Hector sâm, Viên nang đông trùng hạ thảo Hector, Đông trùng hạ thảo Hector sấy thăng hoa, chiết xuất từ thảo dược lành tính. Đặc biệt, đông trùng hạ thảo là loài nấm quý hiếm có lợi ích rất tốt cho sức khỏe. Các sản phẩm này hỗ trợ phục hồi sức khỏe nhanh chóng, bổ sung năng lượng, giảm stress, tăng tiết sữa cho mẹ sau sinh.
Ngoài ra, sản phẩm Nước đông trùng hạ thảo Hector collagen với sự kết hợp đông trùng hạ thảo tăng cường sức khỏe và Collagen peptides cùng HA, các loại nước ép trái cây tươi, hỗ trợ cải thiện sức khỏe và làn da cho mẹ trẻ - khỏe - đẹp sau sinh. Mẹ có thể tham khảo thông tin các sản phẩm này tại website dongtrunghathaohector.com và lựa chọn cho mình cách chăm sóc sức khỏe hiệu quả.
Tài liệu tham khảo:
1. "Postpartum Fatigue: What Does It Mean?" (Nguồn: Journal of Obstetric, Gynecologic, and Neonatal Nursing) - https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0884217515002578
2. "Postpartum Fatigue and Health Practices in Taiwanese Women" (Nguồn: Journal of Obstetric, Gynecologic, and Neonatal Nursing) - https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0884217514006045
3. "Postpartum Fatigue: A Concept Analysis" (Nguồn: Nursing Forum) - https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/nuf.12032
4. "Postpartum Fatigue: Prevalence, Correlates, and Consequences" (Nguồn: American Journal of Obstetrics and Gynecology) - https://www.ajog.org/article/S0002-9378(15)01203-0/fulltext
5. "Postpartum Fatigue: A Review" (Nguồn: Journal of Perinatal & Neonatal Nursing) - https://journals.lww.com/jpnnjournal/Abstract/2014/04000/Postpartum_Fatigue__A_Review.5.aspx
6. Paulson, J. N., & Bazinet, R. P. (2019). Lipids, inflammation, and the postpartum period. Current Opinion in Endocrinology, Diabetes, and Obesity, 26(2), 81-85.
7. Nongonierma, A. B., & FitzGerald, R. J. (2018). Bioactive peptides from milk proteins: A perspective on their potential use as functional ingredients in infant foods. International Dairy Journal, 84, 95-105.
8. Tan, K. H., Seow, K. M., Huang, L. W., Wang, J. Y., & Juan, Y. S. (2017). Pelvic floor muscle exercise for postpartum urinary incontinence: A systematic review and meta-analysis. International Urogynecology Journal, 28(11), 1639-1653.
9. Liu, J., Mao, Q., Liu, Y., Wang, X., Luo, J., & He, J. (2018). Effect of probiotics on maternal intestinal microbiota and immune response and their offspring’s microbiota in a randomized controlled trial. Journal of Applied Microbiology, 124(6), 1574-1583.
10. Moghaddam, M. J., Farnia, V., Vahidinia, A. A., Ebrahimi-Mameghani, M., & Shariat, M. (2019). The effect of probiotics on postpartum depression: A randomized controlled trial. Nursing and Midwifery Studies, 8(3), 119-125.
11. Reitmanova, S., & Gustafson, D. L. (2012). Cultural competence in maternity care: A review of the literature. Journal of Transcultural Nursing, 23(2), 151-159.
12. Galbally, M., Lewis, A. J., McEgan, K., Scalzo, K., Islam, F. A., Gannon, T., & Snellen, M. (2013). Breastfeeding and infant sleep patterns: an Australian population study. Journal of Paediatrics and Child Health, 49(2), E147-E152.
13. Goyal, D., Gay, C. L., & Lee, K. A. (2007). How much does low socioeconomic status increase the risk of prenatal and postpartum depressive symptoms in first-time mothers?. Women's Health Issues, 17(2), 96-104.
Mindell, J. A., Cook, R. A., & Nikolovski, J. (2015). Sleep patterns and sleep disturbances across pregnancy. Sleep Medicine, 16(4), 483-488.
14. Signal, T. L., Gander, P. H., Sangalli, M. R., Travier, N., Firestone, R. T., Tuohy, J. F., & Muth, E. R. (2007). Sleep duration and quality in healthy nulliparous and multiparous women across pregnancy and post-partum. Australian and New Zealand Journal of Obstetrics and Gynaecology, 47(1), 16-22.
15. Tomfohr, L., & Ancoli-Israel, S. (2010). Sleep and its disorders in aging women. Sleep Medicine Clinics, 5(1), 1-
16. Yang, S., Ayas, N. T., & Horne, J. (2011). Understanding ethnic differences in sleep health: a systematic review of sleep-related research in African Americans, Chinese Americans, and Hispanic Americans. American Journal of Public Health, 101(S1), S143-S153.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5400047/
17. American Academy of Pediatrics. (2012). Breastfeeding and the Use of Human Milk. Pediatrics, 129(3), e827–e841. https://pediatrics.aappublications.org/content/129/3/e827
18. Koletzko, B., Baker, S., Cleghorn, G., Neto, U. F., Gopalan, S., Hernell, O., ... & Uauy, R. (2005). Global standard for the composition of infant formula: recommendations of an ESPGHAN coordinated international expert group. Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition, 41(5), 584-599.
19. World Health Organization. (2002). Infant and young child feeding: Model Chapter for textbooks for medical students and allied health professionals. https://www.who.int/nutrition/publications/infantfeeding/9241590133/en/
20. Victora, C. G., Bahl, R., Barros, A. J. D., França, G. V. A., Horton, S., Krasevec, J., ... & Rollins, N. C. (2016). Breastfeeding in the 21st century: epidemiology, mechanisms, and lifelong effect. The Lancet, 387(10017), 475-490.